Mapy potrzeb zdrowotnych to dokumenty zawierające dane, analizy i prognozy przedstawione w formie tekstów, tabel i wykresów. Określają one potrzeby zdrowotne poszczególnych województw oraz całego kraju – wskazują na przykład, jaka będzie przewidywana liczba zachorowań na określoną chorobę w danym regionie w nadchodzących latach i w jakim zakresie placówki ochrony zdrowia będą w stanie zrealizować związane z tym świadczenia.
W mapach zebrano informacje statystyczne dotyczące sytuacji demograficznej i epidemiologicznej, a także zasobów kadrowych i sprzętowych placówek ochrony zdrowa na danym obszarze oraz realizowanych przez nie świadczeń. Na podstawie tych danych tworzone są prognozy, a następnie wypracowywane wnioski i rekomendacje, które ułatwiają proces planowania w obszarze zdrowia, tak by podejmowane inwestycje odpowiadały rzeczywistym potrzebom w danym regionie.
Dane, na podstawie których opracowane są mapy potrzeb zdrowotnych, pochodzą z Narodowego Funduszu Zdrowia i Głównego Urzędu Statystycznego oraz innych źródeł, takich jak: Krajowy Rejestr Nowotworów czy Rejestr Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą.
Mapy potrzeb zdrowotnych, jako zbiór analiz i rekomendacji, stanowią narzędzie, które pomaga w podejmowaniu decyzji zarządczych w ochronie zdrowia – na poziomie regionalnym i krajowym. Decyzje te mogą dotyczyć np. realizacji inwestycji, zmiany oferty świadczeń i kontraktowania świadczeń, tworzenia planów zakupu czy opracowania koszyka świadczeń gwarantowanych.
Mapy potrzeb zdrowotnych stanowią bazę informacji przydatnych w pracy instytucji i osób zajmujących się podejmowaniem decyzji zarządczych i inwestycyjnych w ochronie zdrowia. Są to zarówno przedstawiciele administracji publicznej: Ministerstwa Zdrowia, centrali i oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia oraz urzędów wojewódzkich i marszałkowskich, jak również świadczeniodawcy, czyli właściciele i kadra zarządzająca placówek ochrony zdrowia – publicznych i komercyjnych.
Mapy potrzeb zwrotnych opracowywane są w Departamencie Analiz i Strategii Ministerstwa Zdrowia przez zespół specjalistów w zakresie modelowania ekonomicznego i analiz statystycznych – statystyków, programistów i analityków danych.
W procesie opiniowania map uczestniczą eksperci medyczni (lekarze-praktycy, konsultanci krajowi i wojewódzcy) oraz eksperci zdrowia publicznego z takich instytucji jak: Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny czy Narodowy Fundusz Zdrowia.
Mapy potrzeb zdrowotnych tworzone są na mocy ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1285, ze zm.). Obowiązek tworzenia map wynika także z dokumentów strategicznych Funduszy Europejskich (patrz: Policy Paper dla ochrony zdrowia na lata 2014-2020. Krajowe Strategiczne Ramy).
W ramach projektu przygotowano i opublikowano mapę potrzeb zdrowotnych 2022-2026
oraz następujące kategorie map:
- mapy potrzeb zdrowotnych w zakresie lecznictwa szpitalnego,
- mapy potrzeb zdrowotnych w zakresie kardiologii,
- mapy w zakresie onkologii,
- mapy dla 30 grup chorób.
Wymienione wyżej rodzaje map przygotowywane są osobno dla poszczególnych województw oraz w ujęciu podsumowującym dla całego kraju.
Przez mapy ustawowe rozumie się te mapy, których obowiązek publikacji wynika z treści ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008 r. nr 164 poz. 1027) oraz przepisów przejściowych uregulowanych w ustawie z dnia 22 lipca 2014 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 1138).
Natomiast mapy dla grup chorób (tzw. unijne, projektowe) to dokumenty, do których opracowania minister zdrowia zobowiązał się w wyniku negocjacji z Komisją Europejską (tzw. warunkowość ex-ante), co zostało ujęte w dokumencie Policy Paper dla ochrony zdrowia na lata 2014-2020. Krajowe Ramy Strategiczne. W mapach tych zestawienia dla poszczególnych świadczeniodawców prezentowane są według grup chorób.
Mapy dla grup chorób oraz mapy ustawowe zostały połączone i na mocy ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1285, ze zm.) opracowano mapę potrzeb zdrowotnych 2022-2026 w nowej formule.
Baza Analiz Systemowych i Wdrożeniowych to platforma internetowa umożliwiająca praktyczne wykorzystanie analiz zawartych w mapach potrzeb zdrowotnych.
Europejski Fundusz Społeczny (EFS) jest jednym z pięciu głównych funduszy, poprzez które Unia Europejska wspiera rozwój społeczno-gospodarczy wszystkich krajów członkowskich. Jego zasoby finansowe inwestuje się w ludzi (źródło: www.funduszeeuropejskie.gov.pl/efs/).
Program PO WER jest jednym z sześciu programów krajowych, realizowanych w latach 2014 – 2020. Jest finansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Jego celem jest m.in. wzmacnianie potencjału instytucjonalnego i skuteczności administracji publicznej.